⚔️ इजरायल–इरान महायुद्धको खुला अवस्था
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले इरानी आणविक प्रतिष्ठानहरू (Fordow, Natanz, Isfahan) मा हवाई आक्रमण गराए, जसलाई ‘उल्लेखनीय क्षति’ भने, तर यसको सम्पूर्ण प्रभाव अझै अस्पष्ट छ।
इरानले संयुक्त समयमा इजरायलमा मिसाइल हान्दा, स्ट्रेट अफ होर्मुज बन्द गर्ने चेतावनी दिएको छ।
यसले दबाबमा तेल मूल्यमा झट्का परेको छ—ब्रेन्ट क्रूड लगभग 2% ले बढेको थियो र मुद्रा संकट पनि बढेको छ।
🕊 अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रियाः “शक्ति वा कूटनीति?”
संयुक्त राष्ट्रसंघ, यूरोपका नेताहरू (फ्रान्स, बेलायत) र अष्ट्रेलियाले तत्काल संयम र कूटनीतिक समावेशिताका लागि आह्वान गरेका छन्।
चीन, रुस, केही मध्यपूर्व र लातिन अमेरिकी देशहरूले यसलाई “अन्तर्राष्ट्रिय कानुन उल्लंघन” भन्दै आलोचना गरेका छन्।
इजरायल–अमेरिकी संयुक्त निर्देशनलाई केहीले ‘महान विजय’ भन्दै स्वागत गरे, त केहीले ‘विधि अनुसारको प्रक्रिया अभाव’ भन्दै आपत्ति जनाएका छन्।
🛡 नाटो शिखर सम्मेलन: सुरक्षा रणनीतिकरणको नयाँ युग
नेदरल्यान्ड्सको हेगमा २४–२५ जुनमा सुरू नाटो सम्मेलनले रक्षा खर्चलाई GDP को 3.5–5% सम्म पुर्याउने प्रस्ताव अघि बढाएको छ, जसले यूरोप–अमेरिका बीचको रक्षा साझेदारीमा नयाँ मापदण्ड खोल्ने अपेक्षा गरिएको छ।
सम्मेलनपछि ब्रसेल्समा EU–क्यानाडा बैठकले रक्षा हतियार आपूर्ति र रणनीतिक साझेदारीमा जोड दिने तयारी गरिएको छ।
✅ नेपालको लागि के अर्थ?
क्षेत्र प्रभावहरू:
आर्थिक तेल मूल्यमा वृद्धि → इन्धन महँगी र आयात लागत बृद्धि।
कूटनीतिक नेपालले तेल मूल्य र सुरक्षा परिवेशमा सतर्क र लचिलो नीति अपनाउनु पर्नेछ।
रणनीतिक साझेदारी नयाँ रक्षा व्यय दिशामा विश्व साथीहरूको नीति देखेर, नेपालको स्वतन्त्र आणि सान्दर्भिक सम्मेलनमा ध्यान आवश्यक।
📝 निष्कर्ष
विश्व राजमा ‘सैन्य–राजनैतिक दह्रो द्वन्द्व’ देखिँदै गर्दा, नाटोको समानुपातिक रक्षा खर्च र कूटनीतिक संयमता नयाँ युगको संकेत हुँदा, नेपालले आर्थिक र बाह्य नीति दृष्टिकोणमा नयाँ यथार्थ स्वीकार्नुपर्ने देखिन्छ।
