🕊 मध्यपूर्वमा तनाव वृद्धि
इजरायलले इरानी फोर्डो आणविक प्रतिष्ठान र तेहरानका सैन्य केन्द्रहरूलाई आक्रमण गर्यो, जसमा संयुक्त राष्ट्रसंघमा “महत् त्रास” फैलिएको छ।
अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले उक्त हवाई आक्रमणलाई “मोनेटमेन्टल ड्याजर” भनिदिए , जसले अमेरिका–इरान सम्बन्ध तथा तेज रफ्तारले बिग्रेको क्षेत्रीय सुरक्षा स्थिति दृश्यमा ल्यायो।
इरानले इजरायलमा मिसाइलबारे, ड्रोन आक्रमण गर्यो र होरमुस जलडमरूमार्ग बन्द गर्ने चेतावनी दिएको छ।
विश्वबजारमा तेल मूल्य बढेको छ र मोर्चामा मानवीय संकट पनि गहिरिएको छ।
⚖️ अन्तर्राष्ट्रिय धारणा
युरोप (फ्रान्स, जर्मनी) र संयुक्त राष्ट्रसंघले कूटनीतिक दीर्घकालिक समाधान र संयमता अपनाउन आग्रह गरेका छन्।
चीन, रूसले यसलाई “अन्तर्राष्ट्रिय कानुन उल्लंघन” भन्दै निन्दा गरे।
अष्ट्रेलिया, क्यानाडा, जापान जस्ता राष्ट्रहरू पनि तनाव न्यूनिकरणका पक्षमा देखिएका छन् ।
🛡 “नाटोको नयाँ अध्याय: सुरक्षा र खर्चमा नयाँ लक्ष्य”
इजरायल–इरान तनावबीच नेदरल्यान्ड्सको हेगमा २४–२५ जुन् २०२५ मा हुने नाटो सम्मेलनले रक्षा खर्चको लक्ष्य २% बाट ५% GDP सम्म बढाउने प्रस्ताव अघि बढाएको छ।
अमेरिकी उच्चतर्फका नेताहरु तत्काल समर्थन चयनित छन्, यद्यपि स्पेनले यस प्रस्तावमा असहमति जनाएको छ।
सम्मेलनपछि यूरोपीय संघको बृसेल्समा EU‑Canada सम्मेलनले रक्षा खरीद र रणनीतिक साझेदारीमा फोकस राख्ने योजना छ।
विश्वराजनीतिका सन्दर्भमा नेपालको दलीय दृष्टि (संक्षिप्त टिप्पणी)
नेपालले दक्षिण एशियामा कूटनीतिक सन्तुलन जोगाउँदै आएको छ। मध्यपूर्वको तनावले अन्तर्राष्ट्रिय तेल बजार र कूटनीतिक संकल्पमा दबाब सिर्जना गरेपछि, नेपालको अर्थतन्त्र तथा विदेश नीतिमा थप संवेदनशीलता चाहिने स्थिति विकसित भएको छ। साथै, नाटोको रक्षा खर्च बढाउने प्रस्तावले विश्वव्यापी सुरक्षा ढाँचामा परिवर्तन ल्याउनेछ, जसले नेपालको साझेदारी नीतिहरूमा समेत अद्यावधिक सोच्न सुझाव दिन्छ।
📝 निष्कर्ष
- मध्यपूर्वमा ताजा तनाव: इजरायल–इरान–अमेरिका आक्रमण र प्रतिकार, तेल मूल्य वृद्धिसहित भू–राजनीतिक दुर्गति।
- नाटो सम्मेलन: सुरक्षा खर्चमा नयाँ लक्ष्य, यूरोपमा रणनीतिक बदलाव।
- नेपाललाई असर: वैश्विक तेल र सुरक्षा परिवर्तनीयताले कूटनीतिक र आर्थिक तयारी महत्वपूर्ण बनायो।
